THỜI GIAN LÀM VIỆC
Chuyên ngành Cơ Xương Khớp BV Quân Y 103
CK Cơ Xương Khớp
CK Chấn thương chỉnh hình
Chuyên khoa Cơ Xương Khớp YHCT
Chuyên khoa Cơ Xương Khớp
CK Cơ Xương Khớp
Chuyên khoa Cơ Xương Khớp
Giãn dây chằng thường xảy ra đối với những người thuộc lứa tuổi trung niên và những người vận động thể thao quá sức. Nếu không chữa trị kịp thời và đúng cách sẽ kéo theo nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe sau này. Vậy giãn dây chằng là gì? Cách điều trị và phòng tránh như thế nào? Hãy theo dõi bài viết dưới nhé!
Dây chằng là các cơ quan bao quanh khớp xương. Dây chằng có nhiệm vụ cố định và bảo vệ đầu khớp và giúp kết nối các xương lại với nhau. Giãn dây chằng là hiện tượng dây chằng bị kéo căng quá sức do ảnh hưởng tiêu cực bởi nhiều yếu tố xung quanh hoặc do áp lực bởi sức ép đột ngột. Nó khiến cho các khớp di chuyển ra ngoài phạm vi cho phép.
Trên cơ thể con người có hàng trăm dây chằng với các kích thước, hình dạng khác nhau. Nó phân bố ở các vị trí như: cổ, lưng, đầu gối, háng… Mọi người thường gặp tình trạng giãn dây chằng ở các vùng như mắt cá chân, khớp gối, khớp vai hay ở cột sống, mông, hông, lưng, quai hàm…
Đặc biệt đối với người tham gia thể thao hoặc vận động viên thường xuyên gặp tình trạng này ở khắp các khớp gối trên cơ thể. Nhưng giãn dây chằng thường ít gặp hơn ở trẻ nhỏ. Bởi trẻ nhỏ có vùng mô mềm hơn ở các đầu xương nên dây chằng thường rất dẻo dai và cứng cáp.
Tùy thuộc vào các độ bị giãn dây chằng là gì, bác sĩ sẽ đưa ra các biện pháp chữa trị hợp lý. Giãn dây chằng được chia ra làm 3 mức độ khác nhau như sau:
Người bệnh nghe được tiếng động “bóc” ở thời điểm bị chấn thương. Đó là khi dây chằng bị tổn thương rất ít, chỉ có đau nhức, ít chảy máu trong và sưng không đáng kể.
Ở mức độ này, dây chằng có khả năng sẽ bị rách một phần. Dây chằng sẽ chảy máu mức độ trung bình và có triệu chứng đau và sưng nghiêm trọng hơn. Người bệnh bị giới hạn khả năng vận động hoặc không thể cử động được tại bộ phận khớp bị giãn dây chằng.
Dây chằng đã có nhiều vết rách lớn mang đến cho người bệnh cảm giác đau dữ dội. Người bệnh sẽ chảy máu nhiều và sưng tấy và không thể trụ được trên chân bị giãn dây chằng. Một số trường hợp đặc biệt xảy ra là có cảm giác giống như trật khớp hoàn toàn.
Nhiều người bệnh không hiểu rõ giãn dây chằng là gì và nguyên nhân gây ra bệnh nên chưa có phương pháp điều trị đúng. Vậy nguyên nhân gây bệnh giãn dây chằng là gì? Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến gây ra bệnh giãn dây chằng người bệnh cần biết:
Giãn dây chằng có thể xảy ra khi bạn ngồi sai tư thế hoặc khi bạn bê đồ không đúng cách. Đặc biệt đối với những người chơi các môn thể thao như chạy điền kinh, đá bóng, gym… thì việc tiếp đất sai hoặc bị trượt chân đều có khả năng cao dẫn đến tình trạng giãn dây chằng.
Những người vác vật nặng lâu ngày và sai tư thế khiến cho các dây chằng bị chịu sức ép quá mức. Nó dẫn đến giãn và ảnh hưởng xấu đến khả năng vận động của con người. Hay một số trường hợp như người điều khiển xe máy hoặc xe ô tô bị va đập mạnh khiến cho các dây chằng bị tổn thương nặng.
Giãn dây chằng xuất hiện do một số bệnh lý khác tạo nên. Chẳng hạn như: Thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp, thoát vị đĩa đệm…
Dây chằng được tạo nên từ các sợi collagen hình thành trong cơ thể. Theo thời gian, số lượng collagen sẽ ngày càng bị lão hóa. Vì vậy, dây chằng của người già sẽ càng ngày càng nhanh bị thoái hóa, không còn dẻo dai như hồi trẻ và rất có khả năng bị kéo giãn.
Đau, sưng, bầm tím ở vùng bị ảnh hưởng là những dấu hiệu nhận biết đầu tiên khi bị giãn dây chằng. Khớp bị lỏng hay yếu và không chịu được sức nặng. Mức độ của các triệu chứng khác nhau tùy vào việc dây chằng bị giãn nhiều hay ít.
Triệu chứng dễ nhận biết nhất của người bệnh khi bị giãn dây chằng chính là những cơn đau nhức. Các cơn đau có thể là những cơn đau thoáng qua hay kéo dài âm ỉ tùy thuộc vào mức độ chấn thương của dây chằng. Đặc biệt khi thời tiết chuyển lạnh hay ẩm ướt, các cơn đau nhức này sẽ trở nên dữ dội hơn và đau đớn hơn.
Dây chằng bị kéo căng quá mức là dấu hiệu cho việc vùng tổn thương bị sưng tấy. Lượng máu tập trung khu vực này nhiều nên vùng tổn thương sẽ bị đỏ lên. Sau một khoảng thời gian nhất định, vùng da sẽ chuyển sang màu tím bởi áp lực vào lượng máu lớn.
Khi bị chấn thương dây chằng quá mức sẽ làm các khớp bị căng cứng. Người bệnh phải xoa bóp mới có thể cử động. Thậm chí còn khiến toàn thân bị mệt mỏi, khó chịu và đau nhức.
Trước khi tìm hiểu phương pháp điều trị của bệnh giãn dây chằng là gì hãy nghiên cứu về phương pháp chẩn đoán bệnh. Bác sĩ tiến hành thăm khám và kiểm tra, đánh giá tình trạng giãn dây chằng bằng các biện pháp như sau:
Bác sĩ sẽ xem xét kỹ lưỡng bệnh sử và khám sức khỏe xương khớp tổng quát thông qua việc nắn chỉnh hay các biện pháp áp lực riêng để đánh giá tình trạng dây chằng. Hơn nữa bác sĩ còn kiểm tra độ căng của dây chằng hay độ ổn định của khớp xương và phạm vi chuyển động.
Thăm khám cận lâm sàng là cách các bác sĩ chuyên khoa hoặc bác sĩ y học thể thao sẽ chỉ định người bệnh chụp X – quang để dự phòng trường hợp bị gãy xương. Tùy thuộc vào tình trạng chấn thương, bác sĩ chuyên khoa sẽ đưa ra các phương pháp chẩn đoán bằng hình ảnh chuyên sâu như siêu âm khớp hoặc chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ để kiểm tra thêm những tổn thương thần kinh sâu bên trong.
Khi người bệnh bị giãn dây chằng, nếu xung quanh không có các dụng cụ chuyên dụng để kẹp (nẹp) vùng bị thương, mọi người có thể dùng áo hoặc khăn để xử lý chấn thương. Các bước thực hiện lần lượt như sau:
Lưu ý:
Sau khi hiểu giãn dây chằng là gì và nguyên nhân gây bệnh, người bệnh cần tìm hiểu thêm về phương pháp điều trị đúng. Giãn dây chằng cần được đưa tới cơ sở y tế hoặc bệnh viện để thăm khám và được chỉ định phương pháp điều trị phù hợp của bác sĩ chuyên khoa chỉnh hình. Tùy thuộc vào chấn thương do tác động bên ngoài hay bệnh lý bên trong mà bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị khác nhau. Dưới đây chính là những phương pháp mà người bệnh nên thực hiện khi gặp chấn thương.
Khi bị giãn dây chằng, người bệnh nên thực hiện các chế độ nghỉ ngơi hợp lý, thư giãn giúp thả lỏng hoặc các bài tập nhẹ nhàng. Ví dụ như nằm ngửa để cơ thể nghỉ ngơi. Với tư thế nằm thẳng, đầu, vai và gót chân chạm giường. Lưu ý người bệnh không nên nằm trên giường nệm quá dày và cứng để tránh đè ép lên cơ và mạch máu. Điều này sẽ gây áp lực và chấn thương tới vùng giãn dây chằng.
Các bài tập vật lý trị liệu đặc biệt của khoa học và bác sĩ có khả năng giúp hạn chế tình trạng cứng cơ khớp đồng thời khôi phục các cơ tổn thương. Tuy nhiên, bác sĩ chuyên khoa cần trực tiếp thăm khám và hướng dẫn bài tập dựa trên tình trạng chấn thương. Người bệnh không nên tập tại nhà hoặc tập theo các hướng dẫn trên internet khi không được chỉ định của bác sĩ chuyên khoa để tránh làm tổn thương trầm trọng hơn.
Đồng thời giảm đau thông qua các kỹ thuật vận động khớp, xoa bóp nhẹ nhàng mô mềm, trị liệu điện đối với vùng bị thương như:
Thời gian tập vật lý trị liệu để phục hồi hoàn toàn phụ thuộc lớn vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương và tốc độ lành lại của từng người. Một người bị giãn dây chằng mắt cá chân ở mức độ trung bình có thể hồi phục từ 3 – 6 tuần tập vật lý trị liệu. Đối với người bị giãn dây chằng ở mức độ đặc biệt nghiêm trọng sẽ có thể mất 8 – 12 tháng để dây chằng lành lại và cần phải thật cẩn thận khi di chuyển để tránh tái phát vết thương.
Paracetamol thuộc nhóm thuốc thông thường sẽ giúp người bệnh giảm đau khi bị giãn dây chằng. Nếu cơn đau vẫn còn nghiêm trọng, người bệnh nên báo cáo lại với bác sĩ để được kê đơn thuốc giảm đau mạnh hơn như Codeine. Bên cạnh đó còn có thuốc chống viêm không steroid (NSAID) giúp giảm đau, hạn chế tình trạng viêm nhiễm và chỉ được sử dụng khi bác sĩ chỉ định.
Hiện nay, có một số phương pháp mới được người bệnh sử dụng rộng rãi như:
Tiêm corticoid chống viêm
Tiêm corticoid trực tiếp vào gân và dây chằng giúp giảm nhanh và mạnh phản ứng viêm khu trú tại vị trí viêm. Tuy nhiên khi sử dụng phương pháp này cần hết sức hạn chế và thận trọng, chỉ tiêm trong điều kiện vô khuẩn và có chỉ định của bác sĩ.
Tiêm collagen thủy phân trọng lượng phân tử thấp
Phương pháp tái tạo dây chằng từ collagen thủy phân được kiểm chứng là mang đến hiệu quả trong quá trình điều trị. Với liệu trình chính xác, đơn giản, tiêm collagen thủy phân là lựa chọn của nhiều người bệnh. Chỉ với duy nhất một mũi tiêm ở vị trí tổn thương, liệu pháp này giúp tái tạo các mô giàu collagen trong dây chằng.
Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu PRP
Bên cạnh đó, PRP cũng được ứng dụng để điều trị bệnh giãn dây chằng. Người bệnh được tiêm vào vùng bị tổn thương loại huyết tương có nhiều tiểu cầu. Tuy vậy, nhược điểm của kỹ thuật này là cần phải tiêm nhiều lần và không cung cấp nguyên liệu tái tạo dây chằng tại chỗ. Trong khi đó, tiêm collagen thủy phân chỉ cần duy nhất một lần tiêm và không cần phải lấy máu của người bệnh.
Trên đây là những triệu chứng, nguyên nhân và phương pháp chữa trị của tình trạng giãn dây chằng. Hy vọng những kiến thức trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về giãn dây chằng là gì, nguyên nhân và cách điều trị bệnh. Hãy theo dõi và đọc thêm những bài viết khác để có nền tảng vững chắc để nâng cao sức khỏe cá nhân và cộng đồng.
