Viêm đa khớp dạng thấp: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Khác với chứng tổn thương xảy ra do thoái hóa khớp, bệnh viêm đa khớp dạng thấp tác động mạnh đến chức năng của màng hoạt dịch của khớp. Nó tạo ra cảm giác sưng đau, bào mòn xương từ từ và gây ra tình trạng biến dạng khớp. Khi người bệnh chủ quan không điều trị kịp thời bệnh sẽ mang đến nguy cơ tàn phế rất cao.

Viêm đa khớp dạng thấp là gì?

Viêm khớp dạng thấp hay còn được gọi là RA (Rheumatoid Arthritis) là một bệnh lý viêm khớp mạn tính. Căn bệnh xuất hiện do tổn thương hình thành từ màng hoạt dịch của khớp. Đây là căn bệnh thường xuất hiện ở nữ, hầu như ở độ tuổi trung niên. Bệnh lý này gây ra tình trạng viêm bao hoạt dịch, làm cho các khớp càng ngày càng đỏ, sưng, nóng và đau. Người bệnh có khả năng tàn phế và hỏng nhiều cơ quan khác, ví dụ như tim, phổi, da, mạch máu…

Bệnh lý này hầu như tác động đến các khớp đối xứng trong cơ thể, ví dụ như cả hai cổ tay hoặc hai đầu gối. Đó chính là vị trí phân biệt bệnh viêm đa khớp với các loại viêm khớp khác. Nếu hiện tượng viêm khớp xảy ra ở nhiều khớp, thường là từ 4 – 5 vị trí, thì người ta gọi là viêm đa khớp dạng thấp.

Viêm khớp dạng thấp là một bệnh lý viêm khớp mạn tính

Các giai đoạn của bệnh

Khi bệnh lý viêm khớp ngày càng tiến triển, cơ thể người bệnh có những biến chuyển đặc trưng. Một vài thay đổi người bệnh có khả năng nhìn thấy và cảm nhận được, trong khi những thay đổi khác không gây cho bạn bất cứ cảm giác gì. Mỗi giai đoạn sẽ có những phác đồ điều trị khác nhau.

Giai đoạn 1

Ở giai đoạn 1, bệnh nhân cảm thấy bị cứng khớp, đau khớp hoặc sưng đỏ vùng khớp bị viêm. Ngoài ra là hiện tượng viêm bên trong khớp, xuất hiện tình trạng các mô trong khớp sưng lên. Mặc dù không có tổn thương bên trong xương nhưng màng hoạt dịch của khớp bị ảnh hưởng.

Giai đoạn 2

Khi ấy, màng hoạt dịch bị chấn thương nặng hơn, tác động xấu đến sụn khớp. Sụn ​​chính là phần mô bao quanh phần cuối của xương đúng tại vị trí khớp. Khi sụn bị chấn thương nghiêm trọng, người bệnh sẽ cảm thấy xuất hiện những cơn đau và vận động khó khăn.

Giai đoạn 3

Ở giai đoạn này, tổn thương không chỉ xuất hiện đến sụn mà còn tác động đến cả xương. Lớp sụn ở các xương dần dần bị mòn, xương xuất hiện tình trạng cọ xát với nhau, gây ra những cơn đau và sưng nhiều hơn. Một số đối tượng bị yếu cơ và mất hoàn toàn khả năng vận động là do xương bị biến dạng.

Giai đoạn 4

Ở giai đoạn cuối, khớp giữa các xương đã ngừng hẳn việc di chuyển và hoạt động. Khi đó khiến bệnh nhân ngày càng cảm thấy đau, cứng khớp và không thể vận động. Các khớp sẽ bị hỏng và gây ra chứng dính khớp nghiêm trọng.

Nguyên nhân gây bệnh

Viêm đa khớp dạng thấp xuất hiện khi tế bào miễn dịch bị tấn công và phá hủy hệ thống sụn và xương trong khớp. Bên cạnh đó, các gân và dây chằng có chức năng giữ các khớp với nhau, cũng có khả năng bị giãn và suy giảm khiến cho khớp bị mất tính liên kết và biến dạng.

Ngày nay, các bác sĩ vẫn chưa xác định được nguyên nhân viêm khớp dạng thấp là gì. Thế nhưng, yếu tố di truyền có liên quan vì một số gen khiến bệnh nhân nhạy cảm hơn với các yếu tố môi trường.

Bệnh xuất hiện khi tế bào miễn dịch bị tấn công và phá hủy hệ thống xương sụn trong khớp

Triệu chứng của bệnh viêm đa khớp dạng thấp

Viêm đa khớp dạng thấp có 4 giai đoạn như sau:

• Giai đoạn I: Viêm màng trên khớp dẫn đến sưng và đau khớp. Các tế bào miễn dịch lấn sang đến vùng viêm gây ra tình trạng số lượng tế bào tăng cao trong dịch khớp.
• Giai đoạn II: Trong giai đoạn II này xuất hiện sự gia tăng và lan truyền của viêm trong mô. Mô xương phát triển tác động đến không gian trong khớp và trên sụn, phá hủy sụn khớp dần dần và khớp bắt đầu thu hẹp do mất sụn.
• Giai đoạn III: Đây là một giai đoạn nghiêm trọng của bệnh. Việc sụn khớp mất đi làm lộ xương dưới sụn. Bệnh nhân thường cảm thấy đau khớp, chuyển động khó khăn, cứng khớp vào buổi sáng, suy nhược cơ thể và hình thành các nốt sần dị dạng.
• Giai đoạn IV: Giai đoạn IV là giai đoạn cuối cùng của bệnh. Quá trình viêm dần giảm đi và hình thành các mô xơ và xương chùng gây ra tình trạng ngừng chức năng khớp.

Triệu chứng thường xuyên xuất hiện của viêm khớp dạng thấp hầu hết là đau khớp và xơ cứng khớp, nặng nhất vào buổi sáng hoặc sau khi ngồi lâu. Tình trạng xơ cứng khớp giảm bớt sau khi vận động nhiều lần.

Đối tượng nguy cơ mắc bệnh

Những đối tượng dưới đây sau có nguy cơ mắc bệnh cao:

• Giới tính: Phụ nữ hầu như mắc bệnh viêm khớp dạng thấp nhiều hơn nam giới.
• Tuổi: Bệnh xuất hiện ở mọi độ tuổi, hầu hết ở tuổi trung niên.
• Tiền sử gia đình: Trong gia đình có người bị viêm đa khớp dạng thấp thì bạn cũng có nguy cơ mắc bệnh cao.
• Hút thuốc: Hút thuốc lá làm tăng khả năng phát triển bệnh.
• Ô nhiễm môi trường. Phơi nhiễm như amiăng hoặc silica làm tăng khả năng phát triển viêm khớp.
• Béo phì: Những người thừa cân hoặc béo phì hầu như có tỉ lệ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp cao hơn bình thường.

Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp cao hơn nam giới

Biến chứng của bệnh

Nếu không được chữa trị kịp thời, người bệnh sẽ gặp tình trạng nguy hiểm sau đây:

• Loãng xương: Bản thân bệnh lý nguy hiểm này có khả năng làm tăng nguy cơ loãng xương – hiện tượng suy yếu xương và khiến xương trở nên dễ gãy và giòn hơn.
• Khô mắt và miệng: Bệnh nhân khi mắc bệnh viêm đa khớp dạng thấp sẽ mắc hội chứng Sjogren – hiện tượng rối loạn làm giảm độ ẩm trong mắt và miệng.
• Nhiễm trùng: Căn bệnh này làm suy giảm chức năng của hệ thống miễn dịch, tăng khả năng nhiễm trùng.
• Thành phần cơ thể bất thường: Tỷ lệ mỡ so với cơ thường cao hơn ở bệnh nhân viêm khớp dạng thấp so với người bình thường.
• Hội chứng ống cổ tay: Nếu hiện tượng viêm ảnh hưởng lên cổ tay và chèn ép dây thần kinh ở ngón, cổ tay hình thành hội chứng ống cổ tay.
• Bệnh tim mạch: Bệnh làm tăng khả năng bị xơ cứng và tắc nghẽn các động mạch.
• Bệnh phổi: Những người mắc bệnh RA có khả năng bị viêm và sẹo mô phổi, dẫn đến khó thở.
• Ung thư hạch: Người bệnh viêm đa khớp dạng thấp có khả năng cao bị ung thư hạch. Đó là một nhóm ung thư máu tiến triển trong hệ thống bạch huyết của cơ thể.

Người bị bệnh viêm đa khớp dạng thấp có khả năng cao bị ung thư hạch

Phương pháp chẩn đoán bệnh

Để xác định được bệnh đạt tiêu chuẩn, bác sĩ sẽ bắt đầu kiểm tra cơ xương khớp tổng quát, cụ thể từng vùng. Tiếp theo, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn làm một số xét nghiệm như:

• Xét nghiệm máu.
• Xét nghiệm C-reactive protein – CRP.
• Xét nghiệm kháng thể kháng nhân dương tính (ANA).
• Xét nghiệm ESR.
• Xét nghiệm RF.

Phương pháp điều trị bệnh

Các cách thức chữa trị viêm đa khớp dạng thấp phổ biến là sử dụng thuốc, tập thể dục và phẫu thuật với mục đích ngăn ngừa tổn thương khớp. Dưới đây là một vài phương pháp điều trị bệnh phổ biến:

Phương pháp điều trị nội khoa

Các loại thuốc có khả năng giảm đau và cứng khớp gồm có:

• Thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm (DMARDs): DMARDs là phương pháp điều trị chính, làm thay đổi tình trạng bệnh theo hướng tích cực. Tùy thuộc vào tình trạng của bệnh để có những chỉ định dùng thuốc khác nhau giúp ổn định tình trạng viêm khớp, làm chậm quá trình phá hủy sụn khớp. Bên cạnh đó, DMARSs sinh học hiệu quả kiểm soát viêm rất tốt, có tác dụng nhanh và khả năng hấp thụ tốt.
• Nhóm chống viêm không steroid (NSAIDs): Loại thuốc này giúp người bệnh giảm đau và tình trạng viêm. Kèm theo đó, sẽ có những tác dụng phụ ví dụ như ù tai, loét dạ dày, tổn thương gan thận khi dùng liều mạnh và trong thời gian dài.
• Nhóm thuốc chống viêm có steroid: Sử dụng nhóm thuốc này thông qua việc uống hoặc truyền tĩnh mạch giúp giảm đau, ngăn chặn tình trạng viêm tạm thời. Cần báo với bác sĩ khi bệnh nhân nhận thấy các dấu hiệu bất thường.

Vật lý trị liệu

Bên cạnh đó, còn có các phương pháp điều trị viêm đa khớp dạng thấp khác như:

• Laser trị liệu: Đây là phương pháp sử dụng chùm ánh sáng đơn sắc chiếu vào mô cơ thể và tạo ra các tác dụng sinh học. Phương pháp này giúp chống viêm, giảm đau và tăng chuyển hóa, giúp nhanh tái tạo, phục hồi tổn thương.
• Siêu âm/sóng ngắn: Đây là phương pháp nhiệt sâu giúp chống viêm, phù hợp với những người đang bị bệnh viêm khớp dạng thấp.
• Điện xung: Sử dụng hai dòng điện có tần số khác nhau tạo ra hiệu ứng điện từ chéo, tác động lên khu vực xương khớp. Phương pháp này có tác dụng giảm viêm, giảm đau và làm giãn cơ.
• Thực hiện phương pháp phục hồi chức năng, chống dính khớp.

• Tham khảo y học cổ truyền và tắm suối khoáng phục hồi chức năng vận động.

Khi nào cần phẫu thuật?

Khi chấn thương khớp trở nên nghiêm trọng, phẫu thuật là cách thức duy nhất để phục hồi chức năng vận động của người bệnh. Các bác sĩ sẽ tiến hành thay khớp bị tổn thương bằng loại khớp nhân tạo. Hầu như các khớp gối, chỏm xương đùi và khớp háng được yêu cầu phẫu thuật thay thế nhiều nhất.

Cách phòng tránh bệnh

Bạn nên tham khảo những cách phòng tránh bệnh viêm đa khớp dạng thấp dưới đây để giữ gìn cho mình một cơ thể khỏe mạnh.

Duy trì cân nặng hợp lý

Những người thừa cân có khả năng bị bệnh viêm đa khớp cao hơn. Vì vậy để phòng bệnh, bạn cần giữ cân nặng hợp lý bằng cách:

• Tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung nhiều các loại ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau trong thực đơn. Ưu tiên các thực phẩm có protein từ cá, gà thay vì ăn nhiều thịt đỏ. Hạn chế thức ăn nhiều muối và chất béo, đường không tốt cho sức khỏe.
• Tập thể dục đều đặn: Kết hợp các bài tập sức mạnh ví dụ như squat, cầu lông… cùng với những bài tập nhẹ nhàng. Thực hiện tập luyện sức khoẻ làm giảm bớt đáng kể sự mất xương, đồng thời giúp giảm đau và cứng khớp.

Những người thừa cân có khả năng bị bệnh viêm đa khớp cao hơn

Ngăn chặn việc tiếp xúc với các chất ô nhiễm môi trường

Các nhà nghiên cứu khoa học đã phát hiện ra, nếu người bệnh tiếp xúc với một số chất ô nhiễm môi trường có thể làm tăng khả năng mắc bệnh. Vì thế, bệnh nhân hãy tránh xa các chất amiăng và silica.

Khám và điều trị kịp thời

Khi có bất kỳ biểu hiện nào của viêm đa khớp dạng thấp, bệnh nhân cần đến cơ sở y tế thăm khám càng sớm càng tốt. Việc chữa trị sớm sẽ hỗ trợ trì hoãn các tác dụng phụ của bệnh, cũng như giảm bớt khả năng phát triển những chấn thương khớp nghiêm trọng về lâu về dài.

Lời kết 

Bệnh viêm khớp dạng thấp gần như không thể chữa khỏi hoàn toàn, tuy nhiên kiểm soát triệu chứng của bệnh là hoàn toàn có thể. Trên đây là những thông tin cũng như là cách chữa trị bệnh viêm đa khớp dạng thấp. Hãy theo dõi web để hiểu rõ hơn về các vấn đề sức khỏe khác.